خانه انصار (قرآن)آیاتی از قرآن کریم بیان گر آن است که انصار، جهت استقبال از مهاجران صدر اسلام، خانه‌ها خود را در عین نیاز به آن برای مهاجران مهیا ساختند. ۱ - اسکان دادن مهاجرین"والذین تبوءو الدار والایمـن من قبلهم یحبون من هاجر الیهم ولا یجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصة.. و کسانی که پیش از آمدن مهاجران در دیار خود بوده‌اند و ایمان آورده‌اند، آنهایی را که به سویشان مهاجرت کرده‌اند دوست می‌دارند. و از آنچه مهاجران را داده می‌شود در دل احساس حسد نمی‌کنند، و دیگران را بر خویش ترجیح می‌دهند هر چند خود نیازمند باشند. و آنان که از بخل خویش در امان مانده باشند رستگارانند " آیه بعد به یکی دیگر از مصارف این اموال پرداخته و در ضمن آن توصیف بسیار جالب و بلیغی در باره طایفه انصار می‌کند، و بحثی را که در آیه قبل در باره مهاجران بود با آن تکمیل نموده، می‌فرماید: " و کسانی که در دار الهجره (سرزمین مدینه) و در خانه ایمان قبل از مهاجران مسکن گزیدند" (و الذین تبوؤا الدار و الایمان من قبلهم). قابل توجه اینکه" تبوءوا" از ماده" بواء" (بر وزن دواء) در اصل به معنی مساوات اجزاء مکان است، و به تعبیر دیگر صاف و مرتب کردن یک مکان را" بواء" می‌گویند، این تعبیر کنایه لطیفی است از این معنی که جمعیت انصار مدینه قبل از آنکه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله و مهاجران وارد این شهر شوند زمینه‌های هجرت را فراهم کردند، و همانگونه که تاریخ می‌گوید آنها دو بار در عقبه (گردنه‌ای نزدیک مکه) آمده، و مخفیانه با پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله بیعت کردند، و به صورت مبلغانی به سوی مدینه بازگشتند، و حتی یکی از مسلمانان مکه را بنام" مصعب بن عمیر" به عنوان مبلغ همراه خود به مدینه آوردند تا افکار عمومی را برای هجرت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله آماده سازند. بنا بر این نه تنها خانه‌های ظاهری را آماده پذیرایی مهاجران کردند که خانه دل و جان و محیط شهر خود را تا آنجا که می‌توانستند آماده ساختند. تعبیر" من قبلهم" نشان می‌دهد که اینها همه قبل از هجرت مسلمانان مکه بوده است، و مهم همین است. مطابق این تفسیر انصار مدینه نیز جزء مستحقین این اموال بودند، و این منافات با آنچه از پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده است که تنها به دو یا سه نفر از طایفه انصار از اموال بنی نضیر بخشید، ندارد، زیرا ممکن است در میان انصار افراد مسکین و فقیر غیر از آن چند نفر نبوده، در حالی که شرط قبول این اموال فقر و نیاز بوده است، به عکس مهاجرین که اگر هم مصداق فقیر نبوده‌اند مصداق" ابن السبیل" محسوب می‌شدند. ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۲، ص۲۹۵، برگرفته از مقاله « خانه انصار » |